روزنامه خراسان شمالی یکشنبه در شماره 2660 خود در گزارشی با عنوان 'تجمع پرونده های مالیاتی و یک علامت تعجب' به بررسی روند اداری در این زمینه پرداخته است.
موارد ضد و نقیض در این اداره دیده می شود، برخی از موارد باور کردنی نیست و برخی حتی سوال برانگیز است، کوهی از پرونده ها با پوشه های رنگارنگ دیده می شود که بدون اغراق می توان گفت مسئول مربوطه پشت آن ها گرفتار شده است. این تصویری از اداره کل امور مالیاتی در یک پنج شنبه کاری است قدم به این اداره که می گذاری گویا قدم به عالمی دیگر گذاشته ای!
پرونده های کاغذی با پوشه های رنگی در همه جای این مکان جولان می دهند از سالن بزرگ رسیدگی به امور مودیان گرفته تا اتاق آقای معاون. وجود این حجم از پرونده های کاغذی در زمانی که همه امور اداری سیستمی انجام می شود شاید عجیب ترین صحنه ای است که هر مخاطب و نگاهی را جلب می کند، آن هم اداره ای که مدتی است که از سیستم جامع الکترونیک امور مالیاتی برخوردار شده است.
با خودت می اندیشی که یک اتفاق ساده یا یک جرقه کوچک چه بلایی می تواند سر این همه اطلاعات مکتوب بیاورد و چه راهکاری برای آن اندیشیده شده است، نگرانی ات زمانی بیشتر می شود که می بینی حتی پشت شیشه اطلاعات هم انبوهی از پرونده های رنگی رها شده اند و چنان به شیشه فشار می آورند که گویا قصد گریز دارند، قصد فرار از پشت شیشه های غبار گرفته.
اینجا یک اداره کل است؛ اداره ای در قرق پرونده های کاغذی، ساختمانی مرمرین و 3 طبقه در شمال غربی میدان قائم(عج). یک اداره از مجموعه ادارات واقع شده در این میدان که موجب شده رفت و آمد ارباب رجوع ها در این خیابان و بولوار دولت بیش از دیگر نقاط شهر شود. در هر سوی خیابان که بایستی ناخودآگاه چشمت به این ساختمان می خورد؛ ساختمانی با نمای سنگ مرمر سفید که ورودی سبز بزرگی دارد. هر چند دقیقه در سنگین و آهنی اداره کل امور مالیاتی خراسان شمالی باز می شود و فردی وارد یا خارج می شود. یکی از معدود اداراتی است که حجم فراوانی از ورود ارباب رجوع و پرونده را دارد و این امر موجب شده پرونده های انبار شده کنار هر میز هنگام ورود به اتاق ها نظرت را جلب کند.
نزدیک ظهر یک روز پنج شنبه است، به محض ورودت به ساختمان با یک یا دو قدم فراتر باید از در شیشه ای تیره رنگی عبور کنی. در سمت چپ سالن بزرگی است که در آن جا به کارهای مختلف مودیان و مراجعان رسیدگی می کنند و عمر چندانی ندارد، در واقع بستر فراهم شده برای اجرای طرح جامع سیستم الکترونیکی مالیاتی در استان است و به منظور تسهیل کار ارباب رجوع و شفاف سازی درآمدها راه اندازی شده است. سالن از چندین ردیف صندلی نقره ای رنگ سه تایی تشکیل شده است. با این که به دلیل قرار داشتن در آخرین روز کاری هفته سالن خلوت است و شاید 2 یا 3 نفر مراجعه کننده دارد و صندلی ها خالی هستند اما در واقع این تعداد صندلی و استفاده از تمام فضای خالی سالن برای چینش صندلی ها نشان از مراجعات بالا به این قسمت دارد. در 26 باجه به کارهای مودیان رسیدگی می کنند، اگر چه در ساعت حدود 11:40 این روز 9 باجه بدون مسئول و صندلی ها خالی بود.
درست مقابل این سالن و با خروج از در شیشه ای آن راهروی طولانی وجود دارد که در این جا هم تعداد زیادی اتاق قرار دارد، راهرویی با عرض کم که در قسمت هایی از آن چند سیم برق و روکش سیم ها و جاروی نظافتچی دیده می شود، صندلی های نقره ای اینجا هم وجود دارند.
در پشت در اتاق ها، کارمندانی دیده می شوند که برخی از آن ها پشت انبوهی از پرونده قرار گرفته اند و بدون توجه به حضورت تمام نگاه شان روی پرونده ها قفل شده است، برخی ها اما در هنگام کار نگاهی به تو می کنند و این کلام را زیاد می شنوی که «می توانم کمک تان کنم». پشت میزهای کار، جاهای خالی کارشناسان و مسئولان امور مربوطه هم دیده می شود و اگر چه دلیل نبودن شان روشن نیست اما جای خالی شان مشهود است.
سالن مشاغل یکی از شلوغ ترین سالن های این اداره است، گویا کارکنان و مراجعه کنندگان از کمبود فضا رنج می برند و چند میز و متعلقات اداری آن در سالن چیده شده است و همه کارکنان این سالن پشت میزهای خود هستند. تقریبا هر میزی یک ارباب رجوع دارد و همانند دیگر اتاق ها حجم انبوه پرونده های کاغذی رنگی توی ذوقت می زند. نکته مثبت این اداره خوش رویی و خوش برخوردی کارکنانش است، صبوری و آرامش خاصی دارند شاید به خاطر نوع ارباب رجوعانی است که به این اداره مراجعه می کنند. یکی از مهم ترین گلایه های بازاریان، اصناف و تمام مشاغل مربوط به مسائل مالیاتی است برای همین می توان گفت برخی از آن ها هیچ گاه با روی خوش وارد این اداره نمی شوند و گویا رفتار صبورانه بیشتر کارکنان این اداره به دلیل کنار آمدن با این ارباب رجوع هاست.
بالاخره زمان خداحافظی با طبقه اول فرا رسیده است و باید تمام قدرتت را جمع کنی تا 16 پله را بالا بروی. اینجا دنیای دیگری است، قلم چندان راضی به نوشتن نیست اما اصول حرفه ای نوشتن را گوشزد می کند. صدای مکالمات تلفنی و سکوت کشدار برخی اتاق ها مهمان گوش تو می‌شوند.
تعداد زیادی اتاق با تعداد بالایی کارمند که هر کدام به دنبال کار خود هستند، می نویسند، پرونده ها را بررسی می کنند و با مراجعان هم کلام می شوند. برخی از اتاق ها فرورفته در سکوتی طولانی است و تنها گاهی صدای مکالمه یک نفر حاضر در اتاق شنیده می شود، برخی از اتاق ها در نقطه ای دنج یا شاید وهم انگیز قرار دارند، همانند سالن حل اختلاف اداره کل امور مالیاتی که ناخواسته باید مسیری را برای پیدا کردنش طی کنی. مسیر را که دنبال می کنی می رسی به همان سکوت با کمی صدای مکالمه، آنقدر درگیر صحبت است که حتی متوجه سرک کشیدن مراجعان هم نمی شود. دو اتاق تو در تو بدون هیچ ارباب رجوعی این سوال را در ذهنت ایجاد می کند که آیا دیگر مودیان با این اداره اختلافی ندارند یا برای حل اختلاف راه دیگری را در پیش گرفته اند. اگر چه قصد داری کنجکاوی ات را برطرف کنی اما آنقدر مکالمه تلفنی فرد مورد نظر طولانی می شود که مجبور می شوی سرت را پایین بیندازی و از راهی که آمده ای برگردی.این طبقه اختلافی با طبقه اول دارد، سکوت در سالن طولانی آن قدم می زند. اتاق معاون هم در این طبقه قرار دارد، بازهم کنجکاوی به سراغت می آید می خواهی بدانی که مدیران این اداره چه برخوردی با ارباب رجوع دارند. یک در شیشه ای اتاق آقای معاون را از سالن اصلی جدا می کند. وقتی وارد می شوی و سراغ آقای معاون را می گیری بی درنگ تو را نزد معاون اداره راهنمایی می کنند.آقای معاون اهل رسانه است روی میزش همان پرونده های رنگی دیده می شود و چند روزنامه مختلف روی میز خودنمایی می کند، چند سوال از پیش مشخص نشده می پرسم. قبل از هر چیزی آقای معاون دعوت به نشستن می کند و حدود نیم ساعت بدون هیچ عجله ای به سوال هایم پاسخ می دهد و مرا راهنمایی می کند و الحق و الانصاف که باید به این صبوری احسنت گفت.
طبقه سوم هم تفاوت چندانی با اتاق آقای معاون ندارد. اتاق آقای مدیر کل در این طبقه واقع شده است و همه در این طبقه با روی خوش برخورد می کنند. مرز باریکی بین مسئولان و کارکنان وجود دارد و همه چیز بر اساس قاعده در حال انجام است، تنها یک چیز قابل تامل است و آن حجم انبوه پرونده های کاغذی و نبود تعداد بالای مودیانی است که در گذشته در این مکان دیده می شدند.