به گزارش تابناک خراسان شمالی ، فاروج، نسیم دلنواز بهاری در حال پیرایش دوباره طبیعت است. نوروز در راه است و فصل سیر و سفر و گردش تا چند روز دیگر آغاز می‌شود.
این قطعه از ایران با هزاران اثر باستانی بازتابی از آفرینش‌های اعجاب‌انگیز حضرت حق است که در پهنه‌ای به وسعت ایران دیدگان علاقه‌مندان را خیره کرده است و از زاویه دید دوستداران ایران‌گردی در خراسان شمالی به تنهایی یک موزه تاریخ به‌شمار می‌رود.
یادگارهایی از هزاره‌های گذشته همچنان استوار و ماندگار در معرض قضاوت ارزیابان هنر و خلاقیت معماران ایرانی و اسلامی است.
در غنای هویت فرهنگی این شهرستان همین بس که وجود آثار و مفاخر فرهنگی در شهرستان نشان از هویت بالای فرهنگی مردمان با فرهنگ آن است.
شناسنامه فرهنگی این شهرستان بسیار قطور است و منتظر زدودن غبار فراموشی از برگ برگ آن است.
طبیعت بکر و بی‌نظیر و آب و هوایی با طراوت و چشمه سارهای متعدد فضایی دلنشین را برای گردشگران فراهم کرده و این منطقه را به قطب اقتصادی فاروج مشهور کرده است.
با آنکه فاروج در ابتدا به صورت جاده‌ای گسترش یافته بود و اکنون نیز جاده غرب به شرق از مرکز این شهر می‌گذرد، ساکنان خوش ذوق منطقه از این موقعیت بهره‌برده و از آن برای در دسترس قرار دادن محصولات تولیدی خود استفاده می‌کنند. این شهرستان کوچک با خشکبار و آجیل مشهور است.
در بازار آجیل فاروج، گردو، بادام، آلبالو خشک، لواشک، برگه زردآلو، کشک، قره‌قوروت، کشمش، روغن زرد شاه جهان، تخمه کدو، آفتاب‌گردان و تخمه ژاپنی، بادام خاکی، پسته و مایحتاج مسافران به صورت شبانه روزی عرضه می‌شود و بخش زیادی از این محصولات از تولیدات این شهرستان است.
وجود چند آجیل‌پزی در بلوار فاروج برای مسافرانی که نحوه تهیه آجیل را می‌خواهند ببینند جالب توجه است و این بازار از ابتدای ورودی شهر آغاز شده و تا خروجی شهر ادامه دارد.
شهرستان فاروج با وسعت یک‌هزار و 723 کیلومتر مربع از شمال به شهر باجگیران، جنوب به شهرستان اسفراین، غرب به شهرستان شیروان و شرق به قوچان در استان خراسان رضوی منتهی می‌شود.
از گذشته‌های دور بسیاری از مسافران استان‌های شمالی ساعاتی در قهوه‌خانه و رستوران‌های این مسیر در محدوده شهرستان فاروج به علت مسافت قابل توجه آن نسبت به مشهد توقف می‌کردند و این باعث شده تا علاوه بر بازار اصلی، در حاشیه بلوار گروهی به فروش آجیل و تنقلات محلی روی آورند.
اکنون شهرستان 70 هزار نفری فاروج که در 90 کیلومتری شرق بجنورد واقع شده به عنوان یکی از شهرهای شاخص در بین گردشگران ایران معروف است.
قرار گرفتن شهرستان فاروج در مسیر اصلی استان‌های شمالی و همچنین انتخاب این مسیر از سوی زائران بارگاه امام رضا(ع) به هنگام بازگشت زمینه حضور میلیون‌ها مسافر و زائر در این شهرستان را به ویژه در ایام تعطیلات فراهم کرده است.
بخش زیادی از این مسافران به دلیل ناآشنایی با زیبایی‌های طبیعی و فرهنگی این خطه از خراسان شمالی تنها به دیدن بازار آجیل و خرید آن در تعطیلات نوروزی و تماشای تاکستان‌های مسیر جاده شیروان و تناول انگور به ویژه کشمش فاروج بسنده می‌کنند.
شاید اگر روستاهای زیبای شهرستان چون استاد و خسرویه، خرق، تبریان و قوشخانه بیشتر معرفی می‌شدند، مسافران ماندگاری بیشتری در این شهرستان داشتند.
شناسنامه فرهنگی این شهرستان بسیار قطور است و منتظر زدودن غبار فراموشی از برگ‌برگ آن است.
در غنای هویت فرهنگی این شهرستان همین بس که وجود آثار و مفاخر فرهنگی در شهرستان نشان از هویت بالای فرهنگی مردمان با فرهنگ آن است.
وجود مسجد جامع روستای استاد که به گفته کارشناسان در دوره تیموری بنا شده و به اعتقاد مردم روستا این مسجد به دستور گوهرشاد خاتون و هم‌زمان با مسجد گوهرشاد ساخته شده مکان مقدس دیگری در این روستا است.
آثار تاریخی دیگری نظیر قلعه علی‌آباد، وجود بزرگ‌ترین تپه خراسان در روستای بام، آرامگاه بابا و بی‌بی، سنگ قبرهای مربوط به دوران صفویه در مسجد خسرویه، حمام خزینه‌ای، امام‌زاده اولیا روستای استاد، برج مفرنقاه، برج استاد، درخت 500 ساله روستای اسفجیر، گلور تپه و کول تپه امام‌زاده عبدالله رحمان خرق، امام مرشد، غار یخی تبریان، بی‌بی شهربانو در ینگه قلعه، شاهزاده علی در بیرگ، تپه خیرآباد، حمام خزینه‌ای فاروج از مصداق‌های هویت فرهنگی این مردمان است.
مراتع شهرستان فاروج اکثراً ییلاقی است و این مراتع در ارتفاعات کوه‌های جنوبی در رشته کوه‌های هزار مسجد و شاه جهان واقع شده‌اند.
گیاهان مراتع شامل انواع خانواده‌های گندمیان، ترشک، زیره کوهی، زرشک کوهی، جاروب، درمنه، گون، تریق، دم گاو و انواع گیاهان علفی، بورجاق در این منطقه به وفور یافت می‌شود.
عطر خوش کاکوتی و گیاهان دارویی معطر در کوه‌های روستاهای استاد، خسرویه و خرق و موسیقی دلنشین باد در بین شاخه‌های درختان روستاهای قوشخانه، آرمود آغاجی و باش محله روح و جسم را می‌نوازد و آرامش جان را به همراه می‌آورد.
به گزارش تابناک، با وجود تغییر شیوه‌های زندگی در بسیاری از نقاط کشور و حتی روستاها، هنوز بوی خوش نان، لبنیات محلی در روستاهای شهرستان استشمام می‌شود و زنان پاک‌دامن این خطه نان اهالی خانه را با دستان خود پخت می‌کنند و با مشک از شیر کره می‌گیرند و سفره‌ها را با ماست و پنیر و روغن محلی (زرد) آذین می‌کنند و اگر میهمانی هم بر این سفره برسد هرچه دارند، بهترینش را بر طبق اخلاص می‌گذارند و حبیب خدا را حرمت می‌گذارند.
رودخانه اترک از فاروج می‌گذرد و علاوه بر این رودخانه این شهرستان دارای رودخانه‌هایی از جمله چری، استاد، خسرویه، اسفجیر، داغیان، قره شاوردی و قوشخانه است.
شهرستان فاروج 4 هزار هکتار باغ انگور دارد و یکی از مرغوب‌ترین کشمش‌های کشور در این شهرستان تولید می‌شود و علاوه بر آن کشت گندم و جو، ذرت دانه‌ای، چغندر قند، آفتاب گردان، کلزا، هندوانه، پیاز، گوجه فرنگی، بادمجان و هندوانه بذری و سر درختی‌هایی چون، سیب، گلابی، به، آلبالو، گیلاس، گوجه، بادام ، گردو سنجد و سایر موارد است و در بعضی روستاها و شهر فاروج کشت زعفران هم انجام می‌شود.
روستاهای استاد و خسرویه از روستاهای هدف گردشگری شهرستان بوده که دارای طبیعت زیبا و آثار تاریخی است.
مرکز حکومت پارت‌ها در کتاب احسن‌التقاسیم، روستای استاد ذکر شده است و در دوران تیموری مسجدی هم‌زمان با مسجد گوهرشاد در این روستا ساخته شده و هم اکنون وجود دارد و در ورودی روستا بر روی کوه برج قدیمی قرار دارد.
روستای خسرویه نیز که زادگاه آیت‌الله محمدحسن نجفی است تاریخی بوده و در آن سنگ قبرهایی با تاریخ 747 هجری قمری وجود دارد که بر روی آن نقوش اسلیمی نگاشته شده است.
طبیعت زیبای این روستا هر بیننده‌ای را به خود جذب می‌کند، روستای خسرویه به وسیله رودخانه به دو قسمت تقسیم می‌شود وجود درختان گیلاس، آلبالو، گردو، هلو، سیب و گلابی بر زیبایی‌های این روستا افزوده و شکوفه‌های گیلاس، بر رنگارنگی طبیعت زیبا و بکر این منطقه می‌افزاید.
آیت‌الله سید محمدحسن آقانجفی قوچانی معروف به آقا نجفی در سال 1295 ه.ق، در روستای خسرویه به دنیا آمد.
این عالم ربانی صاحب تألیف کتاب «سیاحت شرق» و «سیاحت غرب» است.
همچنین روستای «استاد» که در 22 کیلومتری جنوب شهرستان واقع شده قطب گردشگری است، کوه شاه جهان نیز با 3032 متر ارتفاع از سطح دریا در جنوب روستای استاد واقع شده است.
هر تازه واردی که از میان روستا رودخانه عبور می‌کند به علت قرار گرفتن خانه‌های روستا در دو طرف این رودخانه و همچنین در کنار کوه جلوه‌ای بی‌بدیل ایجاد می‌کند.
آب و هوای روستا در زمستان‌ها سرد و در تابستان مطبوع و ملایم است و نیز جاری شدن رودخانه و وجود درختان بی‌شمار جنگلی دلیل دیگری بر هوای پاک و مطبوع این روستا است.
وجود آثاری چون حمام، مسجد تاریخی، برج سنگی دیده‌بانی و سنگ آسیاب نشان از قدمت بالای این روستا است.
روستای استاد در یک دره واقع شده است و چشم‌انداز طبیعی روستا بسیار زیبا و دلنشین است و صدای آب رودخانه، درختان میوه بر زیبایی‌های روستا افزوده است.
این مناظر زیبا از هفت کیلومتر مانده به روستا چشم‌ها را می‌نوازد و در انتهای روستا نیز دره‌ای وجود دارد که به چشمه‌های آب منتهی می‌شود.
به گزارش تابناک، از دیگر روستاهای زیبای شهرستان، روستای تبریان است که در آن غار یخچالی وجود دارد که در گرمای تابستان در آن یخ و قندیل‌های یخی وجود دارد.
منطقه خبوشان در شمال غربی فاروج بعد از روستای استاد مدتی مرکز حکومت بوده است.
کاوش‌های باستان شناسان معروفی همچون خانم ریکاردی از ایتالیا بیانگر وجود قدمتی بیش از 8 هزار سال قبل از میلاد که هم عصر فرهنگ آن و (عصر آهن و نوسنگی ) در این خطه است.
وجود تپه‌های تاریخی یام، خیرآباد از دوران اشکانی، طویل هزاره اول قبل از میلاد و آرامگاه بابا و بی‌بی از دوران تیموری از جمله مناطق تاریخی و باستانی شهرستان است.
البته برخلاف محرومیت بالای دهستان سنگر، نمی‌توان از طبیعت بکر و زیبای روستاهای این دهستان مثل روستای خرق به راحتی گذشت، وجود باغات، رودخانه آب گرم روستای گرماب، مناظر زیبای روستاهای قره چشمه، بهار، اینچی خان، باش محله، یارم گنبد، محمدآباد میانکوه از دیگر روستاهای زیبا و دیدنی شهرستان است.
دره زیبای مایوان، خانه‌های پلکانی روستای کردنشین چوکانلو و روستای خیرآباد از روستاهایی است که شرایط جذب گردشگر را دارد.
روستای خیرآباد که زادگاه مرحوم آیت‌الله حاج شیخ ذبیح‌الله ذبیحی موسس حوزه علمیه محمودیه شهرستان که قدمت 60 ساله دارد نیز یکی از روستاهای زیبای شهرستان بوده که در مجاورت روستای مایوان، چوکانلو، سه گنبد و سیاهدشت واقع شده است.
صنایع دستی شهرستان فاروج
مردم روستاهای شهرستان فاروج با توجه به عدم دسترسی به شهرها در گذشته‌های دور بیشتر مایحتاج خود حتی لباس‌هایشان را خود تهیه می‌کردند و بیشتر امورشان را از هنر دستشان تأمین می‌کردند.
جوراب بافی، کیسه حمام چری، سفره محلی (گلیم)، قالی‌بافی، تابلو فرش، پارچه بافی (چادر شب) توسط روستاییان و عشایر انجام می‌شد که امروزه بخش زیادی از آن انجام نمی‌شود.
بافت جوراب سنتی از قدیم در بین اهالی شهرستان فاروج رواج داشته و در حال حاضر هم در بعضی نقاط انجام می‌شود.
جوراب محلی بیشتر توسط اقوام چادرنشین استفاده می‌شود و اسم دیگر جوراب محلی است که به جوراب کردی هم معروف است.
جوراب توسط بندی مهار می‌شود که «پی تاوه» نامیده می‌شد. طرح‌های آن بیشتر نقوش هندسی است و رنگ‌های به کار رفته در آن رنگ‌های تند قرمز، سرمه‌ای و زرد است.
نخ به کار رفته در این نوع جوراب‌ها از پشم گوسفند است و پوشش تمامی مردم این منطقه قبلاً جوراب سنتی بوده و فارس‌زبان‌های فاروج به این جوراب، جوراب «سوردزی» می‌گویند.خبر نگار/ غلامرضا مینا