به گزارش «تابناک البرز»؛ مدرسه صالحیه قزوین که از مراکز کهن و تاثیر گذار در تعالیم دینی و فهم فلسفه و کلام اسلامی بوده است توسط یک عالم البرزی به نام ملا محمد صالح برغانی ، بنیان نهاده شد .
میرزا حسن رشدیه بنیان گذار مدارس نوین در ایران و موسس مدارس رشدیه در تهران و تبریز و ارومیه و قم ...از نزدیکان شیخ هادی نجم آبادی البرزی بوده و تحت تاثیر اندیشه های این عالم نو اندیش قرار داشتند . آنگاه که بسیاری از روحانیون سنتی ، با هر گونه نو آوری در تعلیم و تربیت مخالفت کرده و با اتهام پراکنی و تهمت زنی باب و بهایی به مخالفت با زند یاد رشدیه می پرداختند ، آقا شیخ هادی ، به حمایت از میرزا حسن پرداخت و در ادامه راه ، وی را تشویق و کمک کرد .
« مدرسه اتفاق » اولین مدرسه به سبک جدید در رشت و سراسر گیلان به همت یک فرهیخته البرزی به نام شیخ علی سوهانی طالقانی تاسیس شد . رشتیان با فرهنگ و قدر شناس همچنان از مولانا علی طالقانی ، با عزت و احترام یاد می کنند .
موسس کتابخانه و مرکز اسناد دولت صفوی در اصفهان و به گفته ای موسس مدرسه صدر در این شهر کهن و با اعتبار ملا نعیمای طالقانی بودند که زاده روستای کرکبود در طالقان می باشند.
کرکبود این روستای زیبا در بالا طالقان به مانند دیگر مناطق طالقان زادگاه اندیشمندان و فرهنگمداران برجسته ای بوده است .
به این دو بیت سراسر معنا که بیش از یکصد سال پیش توسط یکی از کشاورزان نیک نهاد این روستا به نام مصطفی کرکبودی ، سراییده شده و هوشمندانه ، بی سوادی را معادل بی وجودی دانسته توجه فرمایید ؛
ای مصطفی کرکبود
ای بی سواد بی وجود
لنگر نداره اهرکت
بلغور کن ، بلغور کن
اهرک تلفظ البرزی آردک یعنی وسیله ای که گندم را به آرد تبدیل می کند. ( آسیاب دستی ، دستاس )
بعد از بروز فتنه افغان که به واسطه بی کفایتی آخرین پادشاه صفوی و همچنین به دلیل وجود جهل و رواج خرافه ، به وقوع پیوست و بر اثر آن لکه ننگی در تاریخ سیاسی اجتماعی ایران روی داد ، ملا نعیمای طالقانی ، با هدف حفظ اسناد و مدارک و بخشی از کتب مهم ، اقدام به انتقال این مجموعه گرانبها از میراث مکتوب به طالقان کرد .
برخی دیگر از اندیشمندان معاصر تاثیر گذار در فرهنگ ، که در سخنرانی امروز به اجمال از آنان یاد شد عبارت بودند از جلال ال احمد ، برادران امید وار عبدالله و عیسی آیت الله طالقانی و روانشاد پروفسور کریم ساعی .
یار با ماست چه حاجت كه زيادت طلبيم
دولت صحبت ان مؤنس جان ما را بس