تابناک فارس به نقل از فارس: با رشد جمعیت و کاهش منابع سوختهای فسیلی بشر به سمت استفاده از موارد غیرسوختی حملونقل نظیر دوچرخه بیش از پیش سوق یافته تا با ارائه یک مدل حملونقل پایدار ضمن عدم تولید انواع آلایندههای محیط زیستی نظیر کربن دیاکسید، انسانها کمی ورزش نموده، سرگرم شده و از مشکلاتی دیگر نظیر ترافیک و هدر رفتن انرژی و زمان رهایی یابند.
امروزه در دنیا دوچرخههای هوشمند و نسل چهارم جایگاهی مهم را در حملونقل شهرها و کشورهای پیشرفته باز کرده و در کشور ما و شهر شیراز نیز قدمهایی برداشته که البته با علامت سوالهای بسیاری همراه است که گاهی از خود متن نیز پررنگتر شده و زمزمه اتفاقاتی نه چندان درخورد سومین حرم اهل بیت(ع) به گوش میرسد.
در اواخر اردیبهشت و اوایل خردادماه سال گذشته بود که با مصوبه شورای اسلامی شهر شیراز دوچرخههای هوشمند اشتراکی جای خود را در شهر شیراز باز کرده و دوچرخههای نارنجی به جزئی از نمای شهر شیراز بدل شدند اما با وجود گذشت بیش از یک سال از عمر این طرح فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی علاوه بر شبهاتی که در قرارداد آن وجود دارد و در گزارشی پیش از این با عنوان «ابهامات مهم دوچرخههای هوشمند اشتراکی در شیراز» به آن پرداختیم، ابهاماتی پیرامون پیوست های فرهنگی این طرح در شیراز بعنوان سومین حرم اهل بیت و پایتخت فرهنگی ایران اسلامی وجود دارد که باید برای مردم فرهنگمدار و متدین کلانشهر شیراز آشکار شود.
قابل ذکر است که پیوستنگاری فرهنگی به عنوان یکی از عناصر مهم و اساسی مهندسی فرهنگی و در کنار سند نقشه مهندسی فرهنگی از آنجا اهمیت و ضرورت آن آشکار گردید که مقام معظم رهبری در سال ۸۶ بر انجام آن تاکید کرده و بیان کردند: «در طرحهای گوناگونی که در کشور تنظیم می شود؛ طرح های اقتصادی، پولی و مالی، عمرانی حتماً یک پیوست فرهنگی داشته باشد. البته همه ملزم باشند که به آن پیوست فرهنگی توجه کنند و آن را لازم الاجرا بشمارند.»
چنان چه از بیانات مقام معظم رهبری و ادبیات موجود اسنتباط می شود مفهوم پیوست فرهنگی عبارت است از ارزیابی آثار و پیامدهای فرهنگی اجرای طرحهای مهم در حوزهها و نظامهای مهم جامعه، تدوین سیاستها و راهکارهایی برای کاهش آثار و پیامدهای آسیبزای اجرای این گونه طرحها، تقویت آثار و پیامدهای مثبت آن، استفاده بهینه از فرصتهای فرهنگی که اجرای این طرح¬ها ایجاد می کنند، و چگونگی مدیریت چالشها، تهدیدها و موانعی که این طرحها در طول اجراء برای فرهنگ و ارزشهای فرهنگی ایجاد می کنند.
بر این اساس به نظر می رسد لازم است پیوست فرهنگی طرحهای مهم به شش سوال مهم و اساسی زیر پاسخ گوید تا در فرآیند پیوست نگاری فرهنگی و براساس نظام نامه پیوست نگاری فرهنگی مورد تایید و تصویب قرار گرفته، و به منصه اجراء گذاشته شود.
۱. اجرای این طرح مهم چه فرصتهای فرهنگی را در محیط و محل اجراء برای افراد و خانواده آنها، و برای ارزشهای فرهنگ ملی و عمومی، ممکن است به همراه داشته و یا خواهد داشت ؟
۲. اجرای این طرح مهم با چه موانع، چالش ها، و محدودیتهای فرهنگی و غیرفرهنگی مواجه بوده و یا خواهد بود ؟
۳. نقاط قوت، آثار و پیامدهای مثبت فرهنگی این طرح چه بوده و یا چه خواهد بود؟
۴. آسیبها، آثار و پیامدهای مخرّب فرهنگی اجرای این طرح چیست و یا چه خواهد بود؟
۵. برای تقویت فرصتها و آثار و پیامدهای مثبت و نقاط قوت فرهنگی این طرح مهم، چه راهکارهایی وجود داشته و یا خواهد داشت؟
۶. برای حذف و کاهش آسیبها و آثار و پیامدهای مخرّب و منفی اجرای این طرح و مراعات محدودیتها و چالشهای فرهنگی آن، چه راهکارهایی وجود داشته و یا خواهد داشت؟
به نظر می رسد پاسخهای منطقی، علمی و کارشناسی مستدل به این سوالات شش گانه، ما را به مفهوم پیوستنگاری فرهنگی مورد نظر مقام معظم رهبری و نخبگان جامعه، هدایت کرده و یا بسیار به آن نزدیک خواهد کرد .
معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری شیراز اظهار داشت: وزارت کشور تکلیفی را برای توسعه سیستم حمل و نقل کلانشهرها مشخص کرده که بدین منظور باید تا سال ۱۴۰۶ سهم ۶ درصدی از جابجایی های درون شهری با استفاده از سیستم های حمل و نقل غیرموتوری همچون دوچرخه باشد.
وی ادامه داد: در این خصوص مطالعات در دو بخش انجام شده، یک مطالعاتی که برای استقرار یک مد حمل و نقلی باید در بعد فنی در نظر گرفت که درمورد دوچرخه های اشتراکی این مطالعات فنی شامل مواردی همچون انتخاب مسیر، انتخاب ایستگاه ها و یکپارچه سازی عملکرد سیستم دوچرخه سواری با دیگر مدهای حمل و نقلی بعنوان یک سیستم اشتراکی برای سفرهای کوتاه و میان مسافت بوده است.
مجتبی زوربخش با اشاره به انجام مطالعات فرهنگی و اجتماعی براساس نیازهای کلانشهرها، تصریح کرد: بعنوان یک سند بالادستی می توان گفت که پیوست فرهنگی و اجتماعی برای مدهای حمل و نقل غیرموتوری همچون دوچرخه های اشتراکی جهت استفاده در کلانشهرها دیده شده است.
وی از انجام مطالعاتی مستقل در شهرداری شیراز خبر داد و گفت: بخشی از مطالعات ما به ابعاد فنی جهت ایجاد زیرساخت های لازم برای استقرار سیستم دوچرخه های اشتراکی و بخش دیگر به مسائل فرهنگی پرداخته شده است.
زوربخش بیان کرد: پیش از استقرار دوچرخههای اشتراکی در شیراز، کمپینهای آموزشی و فرهنگسازی در این شهر شروع شد تا زمینه حضور این مد حمل و نقلی را فراهم آورد.
وی با بیان اینکه تمایلات شهروندان برای استفاده از دوچرخههای اشتراکی می باشد، اذعان داشت: شیراز شهری است که مسطح بوده و آب و هوایی به نسبت معتدل در چهار فصل دارد و این دو در کنار چندین پارامتر دیگر سبب گرایش مردم به استفاده از دوچرخه شده است.
معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری شیراز با ذکر اینکه ۶۸ درصد ثبت نام کنندگان در شیراز از دوچرخه های هشومند استفاده می کنند، اظهار داشت: متوسط طول سفرهای شهروندان شیرازی ۱۰ دقیقه بیشتر از مدت استفاده شهروندان تهران بوده که نشان از ارزیابی مطلوب این مد حمل و نقلی در شیراز بوده است.
وی پیرامون اقدامات فرهنگی و ارتقای فرهنگ شهروندی متذکر شد: معاونت فرهنگی و اداره کل ارتباطات و امور بین الملل شهرداری شیراز در کنار معاونت حمل و نقل شهرداری شیراز اقدامات خوبی را برای ارتقا فرهنگ شهروندی و سوق دادن مردم به استفاده از دوچرخه ها داشته اند.
زوربخش افزود: برنامه ریزی شهری به سمتی است که سیستم دوچرخه سواری را بتوانیم در سطح جامعه گسترش دهیم که بدین منظور سه شنبههای بدون خوردو و مناسبت هایی همچون روز هوای پاک و روز بدون خودرو را با محوریت استفاده از دوچرخه برگزار می نماییم.
وی با بیان اینکه از مشاورین فرهنگی و اجتماعی در طرح کلی دوچرخه های اشتراکی استفاده شده، عنوان کرد: محتواهای دیجیتال همچون کلیپ ها و عکس هایی بصورت همکاری سه جانبه اداره آموزش سازمان حمل و نقل، اداره آموزش پلیس راهور و هیئت دوچرخه سواری این کلیپ ها آماده شده در شبکه های اجتماعی منتشر می شود.
معاون شهردار شیراز تصریح کرد: نصب المان های دوچرخه، المان های ترویجی مسیرها، ایجاد تسهیلات برای ثبت نام و تعریف بسته های تشویقی برای استفاده از دوچرخه از جمله دیگر اقدامات شهرداری شیراز برای تشویق مردم جهت گرایش به استفاده از دوچرخه های اشتراکی می باشد.
رئیس کمیسیون حمل و نقل شورای شهر شیراز نیز در گفتگو با خبرنگار فارس پیرامون مسائلی فرهنگی دوچرخههای اشتراکی در شیراز بیان کرد: فردی که می خواهد برای استفاده از دوچرخه های اشتراکی ثبت نام نماید، باید مواردی را از جمله شرایط فرهنگی و استفاده از آن را بپذیرد.
نواب قاعدی تصریح کرد: الزاماتی در نرم افزار و سایت ثبت نام پیش بینی شده که جهت استفاده باید مورد توجه قرار بگیرد.
به نظر می رسد علیرغم اقدامات بسیار خوبی که در حوزه ترویج و اشاعه استفاده از دوچرخه های هوشمند اشتراکی در شهر شیراز و ارتقای فرهنگ شهروندی انجام شده اما بصورت خاص به داشتن پیوست فرهنگی اهتمامی نبوده است. پیشنهاد می گردد باتوجه به اهمیت این پروژه و افزایش روز به روز استفاده از این مد جمل و نقلی غیرموتوری، مطالعات خاص فرهنگی در شهر شیراز توسط متخصصین صورت پذیرد.