به گزارش تابناک قم، کاروانسراها در قرون متمادی نقش مجتمعهای رفاهی کنار جادهای کنونی را ایفا میکردهاند.
یکی از این کاروانسراها موسوم به«کاروانسرای سنگی» در مجاورت جاده کهن قم ـ آوه ـ ساوه قرار دارد و با نشانیهای امروزی در حدود کیلومتر 15 جاده قم ـ جعفریه در مرتع ملی موسوم به «کاروانسرای سنگی و زنگار» واقع شده است. در محل کاروانسرا، سازمان میراث فرهنگی تابلویی نصب کرده که نام اثر را «کاروانسرای سنگی کوهنمک» و قدمت آن را به دوره سلجوقی منسوب کرده است.
مصالح کاروانسرا را بیشتر سنگ و گل تشکیل میدهد. اندک آجرکاری نیز در قسمتهای داخلی مشاهده میشود که ظاهرا به منظور تزئین همین قسمتها بوده است.
طرح بنا مربعشکل چهار ایوانی با حیاط مرکزی است که حجرهها در دور تا دور حیاط قرار گرفتهاند. ایوانها روبهروی یکدیگر محوربندی شدهاند و برای رعایت تقارن در ضلع جنوبی و شمالی هر کدام 8 حجره و در اضلاع شرقی و غربی هر کدام 6 حجره - بدون احتساب ایوانها - پیشبینی شده است.
از آثار برجای مانده، چاه پر شده و بسیار قدیمی است که در نزدیکی ایوان ضلع جنوبی وجود دارد و همین طور چاهی خشک و بدون آب وسط محوطه مشاهده میشود. درباره استحکام و صلابت کاروانسرا میتوان به دیوار کاروانسرا که اخیرا در قسمتهایی نوسازی شده است، اشاره کرد؛ اما قسمتی از دیواره ضلع غربی ترک عمیقی برداشته و بناهای داخل محوطه در برخی حجرهها کاملا تخریب شده و باقیماندهها نیز به شدت نیازمند حفظ و نگهداری است.
اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان هر چند تعمیراتی در سالهای اخیر انجام داده است، کافی نبوده و این بنا نیازمند مراقبت و تعمیراتی بیشتر است. در جادهسازیهای اخیر نیز حریم این اثر تاریخی طبق معمول رعایت نشده است.
منبع: همشهری