تابناک گیلان: فرهنگ ایرانی فرهنگی است که قرنها تجربه دانش و خرد وسنّت وآداب را پشت سرگذاشته است. مردم ایران در طول تاریخ میهن خویش که از قدیم ترین سابقه و دیرینه برخوردار است سازنده و حراست کننده فرهنگ خویش بوده اند و فرهنگ ایرانی نیز ازقومیت و دوام ایران و ایرانی حفاظت کرده است چون ارزش و وجه تمایز هر قومی نسبت به دیگر اقوام به فرهنگ اووابسته است و فرهنگ والای ایرانی ‘ او را درمیان اقوام و ملل متمایز ساخته است . بسیاری از اقوام جهان با حمله و هجوم به سرزمین های دیگر ‘ فرهنگ خود را به ساکنان آن نقاط ارائه و یا تحمیل کردند‘ اما تاریخ نشان می دهد که مهاجمانی که کشور ما را محل تاخت وتاز خود قرار دادند همچون یونانیان و مغولها ‘ تحت تأثیر فرهنگ ایرانی قرار گرفتند.
سالهاست وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي بهعنوان متولي امور مرتبط با فرهنگ و هنر؛ به ارائه مجوز براي آثار هنري مشغول است و طبق قانون؛ ارشاد تنها نهادِ مسئول است اما اين نهاد در دورههايي نميتواند از اختياراتِ خود دفاع کند يا گاه ساير نهادها با فشارهاي مضاعف؛ اجازه چنين کاري را نميدهند. درنتيجه پس از لغو سريالي 20 کنسرتِ مجوزدار از سوي ارشاد در سال گذشته؛ در سومين ماه سال 94 شاهدِ لغو 6 کنسرت بوديم. لغوهايي که حاصلش تضييعِ حقِ مردم و هنرمندان و البته بازتابهاي منفي از چهره ايران در مجامع بينالمللي بود. به گزارش ايلنا اين روزها ارشاد سعي دارد تا اختيارات خود را پس بگيرد اما دخالتکنندگان آنقدر زياد و بعضا آن اندازه خودسر (گروههاي فشار) شدهاند که تاکنون تلاشهاش ارشاد هم راه به جايي نبرده است. اداره اماکن به عنوان اصليترين عامل لغو برخي کنسرتها شناخته ميشوند. در شهرستانها نيز شاهد دخالت استاندار، فرماندار و حتي امامان جمعه برخي شهرها بودهايم. به اين مقامهاي رسمي بايد شماري از نيروهاي فشار را نيز اضافه کرد.
به گزارش تابناک گیلان،ارديبهشت امسال با لغوِ کنسرت مسعود شعاري (نوازنده پيشکسوت تار) و حسين عليشاپور (خواننده موسيقي سنتي) اولين ممنوعيت غيرقانوني سال رقم خورد. اين کنسرت با تجمع نيروهاي فشار لغو شد و مسعود شعاري که علاوه بر کنسرت تصميم داشت کارگاه آموزشي در ماهشهر برگزار کند؛ مجبور شد به تهران برگردد. در اين ميان حجت الاسلام غبيشاوي (امام جمعه ماهشهر) در گفتوگويي با سايتِ «ماهشهر امروز» با بيان اينکه مجوز ارشاد وحي منزل نيست؛ گفت: هرگونه تبعاتي که در اجراي اين برنامهها رخ دهد را خود مسئولان بايد پاسخگو باشند. اين کنسرتها در برخي شهرهاي بزرگ که اجرا ميشود حد يقفي ندارد، در اينجا هم برخي دوستان مينشينند و توجيه ميکنند که ما جو را کنترل ميکنيم و قطعا بعد از مدتي هم شاهد اين خواهيم بود که به همين قانع نميشوند و ميگويند زنان بايد براي ما خوانندگي کنند، بعد از مدتي ميگويند نه بايد با رقص باشد و در آينده نزديک بايد شاهد اباحهگريها باشيم.
نيروهاي فشار و کفنپوشان فراتر
از قانون و ارشاد
چنين برخوردهايي از طرف نيروهاي فشار به تدريج تبديل به امري بديهي براي کنسرتگذاران شده و البته مسئله گاه فراتر از لغو کنسرت رفته و منجر به ضرب و شتم نوازندگان نيز شده است. مثلا در کنسرت سيروان خسروي در شهر سيرجان؛ عدهاي کفنپوش روبهروي سالن کنسرت سينهزنان ميگفتند مانع برگزاري کنسرت ميشوند و به نوعي پيام ميدادند که امشب يا کشته ميشويم يا ميکشيم! از اين دست مسائل آنقدر ديده شده که در نهايت برخي موارد حتي منجر به حضورِ نيروهاي ويژه شده است. در کنسرتي که سال قبل گروه ليان تصميم داشت در شهر خود (بوشهر) روي صحنه ببرد؛ يگان ويژه در صحنه حاضر شد تا گروههاي فشار به چيزي آسيب نرسانند.
نکتهاي که در اين ميان قابل توجه است؛ حضور گسترده مقامهاي نظاميست. شهرستانها معمولا در برگزاري يک کنسرت؛ علاوه بر پليس امينت؛ ميزبان فرمانداران شهرها، رئيس پليس امنيت کل استان و ائمه جمعه هم هستند و رسم بر اين است که نمايندگان تمام اين نهادها درباره مجوزي از پيش صادر شده؛ اظهارنظر ميکنند که البته در بسياري از موارد منجر به لغو هم ميشود.
تاکنون علاوه بر کنسرتِ مسعود شعاري و حسين عليشاپور؛ کنسرتهاي وحيد تاج و سامان جليلي هم در شهرهاي رشت و خرمآباد لغو شده است. در اين ميان؛ علت لغو کنسرت سامان جليلي تصادف گروه اعلام شد.
روندي که از سال 88 تغيير کرد
اما هنرمندان و برگزارکنندگان کنسرتها در تهران هم به کرات با لغو مجوز اجراي صحنهاي موسيقي مواجه شدهاند. تاکنون دو کنسرت داراي اهميت جهاني در تهران توسط اداره اماکن نيروي انتظامي بهصورت غيرقانوني لغو شده است. اداره اماکن پيش از سال 88 دخالت چنداني در برگزاري کنسرتها نداشت و حتي سالنهاي زير 500 نفر با يک نامهنگاري ساده مجوز دريافت ميکردند اما برگزارکنندگان بسياري از کنسرتها؛ از سال 88 وارد فاز جديدي از محدوديت، مخالفت و تعطيلي شدند.
براساس قانون؛ اداره اماکن وظيفه برقراري امنيت محل برگزاري کنسرت را دارد و در صورت لزوم ميتواند براي جلوگيري از حوادث؛ با دلايل مشخص براي ارشاد؛ محل برگزاري کنسرت را تغيير دهد بر همين اساس؛ يک گروه پس از مراحل دريافت مجوز از ارشاد که خود به اندازه کافي پيچيده و فرساينده است؛ بايد به اداره اماکن مراجعه کند تا آنها نامهاي به اماکن کل ارسال کنند. اداره اماکن با توجه به سالهاي مختلف؛ براي هر سانس مبلغ متفاوتي را دريافت ميکند و اين مبلغ به حساب گروه حفاظت فيزيکي واريز ميشود. سپس مجوز برگزاري کنسرت صادر ميشود.
چه کسي پاسخگوي خسارات مالي وارد بر گروههاي موسيقيست؟
لغو کنسرت کيهان کلهر شايد مهمترين اتفاق موسيقي امسال بود. جهانيترين و مشهورترين هنرمند ايراني که خارج از ايران به عنوان نوازنده افسانهاي کمانچه از او ياد ميشود؛ نتوانست در کشور خودش روي صحنه برود و علت آن مسائل امنيتي عنوان شد. به جز اين هنرمند؛ گروه جيپسي کينگز هم با مخالفت اداره اماکن نتوانست امکان حضور در ايران را پيدا کند.
تا امروز در بحث لغو کنسرتها؛ مسئولان هيچ فکري براي خسارات مالي وارد بر گروهها هم نکردهاند. اين هزينهها در بحث کنسرتهاي داخلي شامل تبليغات، فروش بليت، اجاره سالن و مسائل جانبي گروه ميشود. اين خسارات درباره حضور گروههاي بينالمللي شرايط را بسيار حساستر کرده است.
کامران رسولزاده يکي از کسانيست که بر سر همين دخالتها و لغو کنسرت مجبور به پرداخت 50000 دلار غرامت شد. اين هنرمند سال 91 و زماني که دقيقا دلار به گرانترين حد خودش رسيد؛ چنين مبلغي را به علت لغو کنسرتش با همراهي مورات ککيلي؛ به گروه ترکيهاي که به ايران آمده بود؛ پرداخت کرد.
مصوبات دولت قبل عامل ورود نيروي انتظامي به بحث لغو کنسرتها
نيروي انتظامي درحالي به بحث لغو کنسرتها ورود پيدا کرده که حتي حسن روحاني هم به شرايط موجود معترض است. وزارت ارشاد اسلامي هم بارها اقدام اداره اماکن نيروي انتظامي در لغو کنسرتها را غيرقانوني خوانده و وظايف اين نهاد را گوشزد کرده است اما در اين ميان تنها مردم و هنرمنداناند که حقوقشان پايمال ميشود.
البته درحالي که مشخص نيست چه چيزي روند برخورد نيروي انتظامي را از سال 88 تغيير داده؛ علي جنتي خبر از برگزاري جلسهاي مشترک با وزير کشور داده و علت دخالت اداره اماکن را مصوبات دولت قبل دانسته است. وي در اينباره توضيح داد: برخي مصوبات گذشته دولت به نيروي انتظامي اين اجازه را ميدهد که اداره اماکن در برخي موارد دخالت کند. ما اين مصوبات دولت را هم اصلاح ميکنيم تا وقتي که وزارت ارشاد اجازهاي ميدهد؛ کسي نتواند جلوي اين کار را بگيرد.
رئيسجمهور هم لغو کنسرتها را تضييع حقوق مردم ميداند
با لغو کنسرت هماي در تالار وزارت کشور توسط مقامات قضايي؛ حسن روحاني هم از شرايط موجود انتقاد کرد و گفت: وقتي در چارچوب قانون مجوزي براي يک کنسرت داده ميشود و از مردم دعوت ميشود و مردم خود را آماده ميکنند؛ اينگونه دخالتها تضييع حقوق مردم است و پس از آن تضييع حقوق اهالي فرهنگ. همه بايد احساس کنيم 24 خرداد ادامه دارد و همان مردمي که پاي صندوقهاي راي آمدند و براي حمايت از مسيري که انتخاب کردهاند؛ در صحنه هستند و ما بايد از اين مشکلات عبور کنيم و وحدت و انسجام داشته باشيم. دولت خود را ملتزم به حقوق مردم و اجراي قانون ميداند.
رئيس دولت يازدهم همچنين افزود: از نظر ما زماني که مجوز قانوني صادر ميشود؛ لغو مجوز از طرف دستگاههايي که قانونا حقي ندارند؛ کاملا نادرست است و اگر قوه قضاييه ميخواهد کنسرتي را لغو کند؛ بايد در آن موارد توجيه قانوني داشته باشد. پس اين صحبتها قرار منع تعقيب هماي صادر شد و فعلا قرار است اين هنرمند بعد از ماه رمضان روي صحنه برود هرچند با وجود صدور قرار منع تعقيب؛ وزير ارشاد همچنان از سوي مجلس نهيب ميخورد. محمد اسماعيل سعيدي (عضو کميسيون اجتماعي مجلس) در اينباره گفته است: وزارت ارشاد متاسفانه استراتژي مناسبي در خصوص مباحث فرهنگي ندارد.
ما در جلسهاي که با وزير ارشاد داشتيم؛ توقعمان از جناب وزير اين بود که راهکار مناسبي را براي برخي از کنسرتها ارائه دهند که اينطور نبود. در صورتي که کنسرت پرواز هماي برگزار شود؛ مجلس قطعا اين موضوع را بهطور جدي پيگيري ميکند. درنهايت مشخص نيست که جدال دولت بر سر اختياراتش به کجا خواهد رسيد. آيا دولت اعتدال ميتواند از حقوق مردم و قانون دفاع کند؟ آيا ارشاد به توافق مشخصي با نيروي انتظامي و شوراي تامين استانها و حتي مجلس ميرسد؟ آيا با نيروهاي فشار برخورد مشخصي صورت ميگيرد؟