«حسین مسرت» در رابطه با عید نوروز و سنت پاسداشت این عید در بين ایرانیان، اظهار ميكند: عید نوروز یکی از اعیاد بزرگ ایرانیان است که از دین زرتشت که دین ایرانیان قبل از اسلام بوده، بر جاي مانده است.
وي با اشاره به یگانگی اعتقادات مسلمان و زرتشتیان در عید باستانی نوروز، بيان ميكند: یکی نیت و اعتقادات قلبیاش را در قران و نهج البلاغه میگذارد و آن یکی کتاب اوستا که آن هم یک کتاب آسمانی است ولي در عین حال هر دو برای سربلندی ایران و ایرانی بر سر یک سفره مینشینند و دعا میکنند.
این پژوهشگر فرهنگي یکی از مهمترین آيينهاي قبل از فرا رسیدن عید نوروز در ايران باستان را «چهارشنبه سوری» ذكر ميكند و ميگويد: متاسفانه اين رسم امروزه از شکل سنتی خود خارج شده و به اصطلاح تبديل به مراسم «چهارشنبهسوزی» شده است.
وی در مورد نحوه برگزاری این مراسم در گذشته، بیان ميكند: خيلي سالها قبل، اهالي هر محله کپهای از هیزم جمع میکردند و بعد از روشن کردن آتش، یکی یکی از روی آن میپریدند و به زبان محلی میخواندند: «زردی من برای تو، سرخی تو برای من» و این گونه این مراسم را به پایان میرساندند، در حالی که نسل جدید با روی آوردن به ترقهها و فشفشهها، این مراسم را از حالت سنتی خارج و آن را تبدیل به یک مراسم نامشروع کردهاند.
مسرت در ادامه یکی از زیباترین سنتهای عید نوروز را دید و بازدید از بزرگان كه بهانهای برای تجدید دیدارها، با خبر شدن از هم و جویای حال هم شدن بوده است، ميخواند و ميگويد: اين سنت، انگیزهای نیک و سفارش شده در ادیان گوناگون را در بردارد، هر چند كه برنده اصلی در آن بچهها بودند که در قالب عیدی، پول خوبی به جیب ميزدند.
وي در مورد دیگر سنتهای خوب و پسندیده نوروز به لباس نو پوشیدن اشاره و اضافه ميكند: نو شدن و پاکیزگی ما ایرانیان هم زمان با دگردیسی و نو شدن طبیعت، اتفاق میافتاد که از بهترین ثمرههاي نوروز نيز محسوب میشود.
وی سبزههایی که از انواع بذور جو، گندم، عدس، نخود، لوبیا و ماش کشت میشوند را همگی در بردارنده مضمون سرسبزی و امید ميداند، هر چند كه شیرینی انتظار برای سبز شدن آن را بیشتر از همه خانم خانه میچشد.
این پژوهشگر یزدی در مورد روز 13 فروردين نيز ميگويد: در «سیزده به در» که همان روز سیزدهم فروردین است، خانواده رهسپار دشت و بیابان میشود چرا که ناشگونی این روز که یکی از اعتقادات ایرانیان است، را در طبیعت بگذرانند و به اصطلاح سیزده را با همان سبزه و تمام غمهای درون خانه، به در کنند.
وی سبزه گره زدن در اين روز را ناشی از اعتقاد به گرهگشایی و رفع مشکلات عنوان مي كند و ميگويد: ایرانیان سبزه را با نیت گشایش بخت و کار، گره میزنند تا سال دیگر در دامان همین صحرا در کمال رونق و خوشبختی دوباره حضور یابند.
مسرت همچنين تصریح ميكند: ايرانيان در روز سیزدهم فروردین ماه، شعر مخصوص این روز را زمزمه میکردند، شعری که برای یزدیها هنوز به یاد ماندنی و تداعی کننده روز «سیزده به در» و این چنین است؛ «سیزده به در/چهارده به تو/ سیزده را کردم تو کودو/ درش را بستم با جودو». (کودو به لهجه یزدی همان کدو و جودو نیز به معنای صمغ است)