روزهای گذشته بود که کاربران شبکههای اجتماعی از بستری شدن ۱۴ کودک آستارایی به علت یک بیماری ناشناخته خبر دادند. پس از انتشار گسترده این خبر، دانشگاه علوم پزشکی استان گیلان نیز این خبر را تایید کرد. البته برخی از کاربران علت بیماری را به کرونا مرتبط میدانستند، اما مسئولان دانشگاه علوم پزشکی این مسئله را رد و پس از انجام آزمایش روی این کودکان اعلام کردند که علت بیماری نوعی آنفلوآنزای معده است.
به گزارش فرادید، آبتین حیدرزاده، معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی گیلان گفته بود که این بیماری از انواع ویروسها نشأت گرفته است و به طور قاطع میگوییم که هیچ ارتباطی بین این بیماری و کرونا وجود ندارد. او همچنین تاکید داشت که این بیماران علایم تنفسی ندارند و شرایط و تماسها نشان گر این است که هیچ ارتباط مستقیمی بین این افراد با بیماران کرونایی وجود نداشته است.
براساس گزارش ها، ۱۴ کودک بین ۲ الی ۷ سال از روز سه شنبه (۲۳ اردیبهشت)، در شهرستان مرزی بندر آستارا به دلیل نوعی بیماری گوارشی که با استفراغ و اسهال همراه است، به مرکز اورژانس و درمانگاههای شهرستان مراجعه کرده اند.
با این حال مسئولان دانشگاه علوم پزشکی گیلان اعلام کرده اند که از روز جمعه (۲۶ اردیبهشت) بیمار جدیدی با علائم یاد شده مراجعه نکرده است، البته چند بیمار بزرگسال نیز مراجعه کرده اند که گمان میزنیم، تاریخ ابتلای آنها در یک روز باشد.
البته مسئولان بهداشتی گیلان گفته اند که این بیماری گوارشی در کودکان زودتر علائم خود را نشان میدهد و عملکرد آن در بزرگسالان خفیف است و مبتلایان بزرگ سال به این بیماری، سرپایی درمان میشوند.
علت بیماری کودکان چه بود؟
در حالی که ترس و دلهره شهروندان شهرستان مرزی آستارا را فرا گرفته بود، برخی از کاربران آستارایی نیز در شبکههای اجتماعی از بوی فاضلاب در سطح شهر و تغییر رنگ و مزه آب خبر داده بودند. آنها معتقد بودند که با توجه به علائم گوارشی کودکان، علت بیماری به احتمال فراوان، آلودگی آب شرب بوده است.
پس از انتشار این خبر، اداره آب و فاضلاب آستارا مسئله آلودگی آب شرب و ارتباط آن با بیماری کودکان را رد کرد.
اما حیدرزاده معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی گیلان، مسئله آلودگی آب شرب و فاضلاب را تایید کرد. او در این باره گفت که "در بخشهایی از شهر نیز فاضلاب رها شده است و از همین لحظه عملیات آهک پاشی در آن مناطق نیز آغاز شد تا طغیان این بیماری جدید کنترل شود. "
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی گیلان همچنین گفته است که از مسئولان آب درخواست شده تا میزان کلر آب را بالا ببرند. البته مردم باید سبزیجات، میوه جات و به خصوص میوههایی که شستن آنها سخت است مثل توت فرنگی را نیز به خوبی شستشو داده و اصول بهداشتی را به خوبی رعایت کنند.
درنهایت پس از انجام آزمایش روی کودکان بیمار آستارایی، مسئولان بهداشت و درمان استان گیلان اعلام کردند که علت بیماری "گاستروانتریت" عارضهای گوارشی توأم با اسهال و استفراغ است.
بیماری گاستروانتریت یک بیماری التهاب معدهای رودهای است که در کودکان منجر به بروز اسهال، استفراغ، درد شکم و گرفتی عضلات میشود که پایه کنترل بیماری، مصرف مناسب مایعات و رعایت بهداشت فردی است.
بیماری گاستروآنتریت (اسهال و استفراغ) چیست؟
بیماری گاستروانتریت ویروسی یا آنفلوانزای معده نوعی بیماری ویروسی است که اصطلاحا آنفلوآنزای معده نامیده میشود. در اصل گاستروانتریت ویروسی ارتباطی به آنفلوآنزا ندارد. در بیماری آنفلوآنزا سیستم تنفسی، ریه، بینی و گلو تحت تاثیر قرار میگیرند، اما در گاستروانتریت ویروسی، معده و رودهها تحت تاثیر قرار گرفته اند.
آنفلوآنزای معده هیچ ارتباطی با آنفلوآنزای ویروسی ندارد، چون ویروسهای مرتبط با این بیماری از جمله نوروویروس و روتاویروس فقط به دستگاه گوارش حمله میکنند.
رایجترین شیوه ابتلا به آنفلوآنزای معده از طریق تماس با شخص آلوده، مصرف غذا و آب آلوده است. علائم آنفلوآنزای معده، یک تا سه روز بعد از آلوده شدن خود را نشان میدهد و گاه ممکن است تا ۱۰ روز طول بکشد.اگر بزرگسال هستید و بدنتان در ۲۴ ساعت آب زیادی از دست داده، بیش از دو روز تهوع و استفراغ داشتهاید، تب بالای ۴۰ درجه سانتیگراد دارید و همچنین خشکی دهان و سرگیجه و ضعف شدید را تجربه میکنید پس حتما با پزشک تماس بگیرید.
در عین حال برای جلوگیری از انتقال ویروس به دیگران، دستهای خود را مرتب بشویید، از به اشتراک گذاشتن ظروف غذاخوری و لیوان آب خودداری کنید، حوله حمام را جداگانه استفاده کنید و فاصله خود را با دیگران رعایت کنید.همچنین برای کاهش مشکلات گوارشی از غلات کامل، سیبزمینی، موز، سبزیجات پخته، ماست ساده و سیب استفاده کنید و لبنیات چرب، کافئین، غذاهای دریایی، سالاد خام و غذاهای پرادویه را از رژیم غذایی خود حذف کنید.
اگر سالم هستید احتمالا بدون عوارض بعدی از این بیماری خلاص خواهید شد، اما آنفلوآنزای معده میتواند برای نوزادان، افراد مسن و افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف کشنده باشد.
در حال حاضر درمانِ داروییِ موثری برای آنفلوآنزای معده وجود ندارد و روند درمان عمدتا شامل کنترل علائم بیماری میشود. آنتیبیوتیکها نیز در صورتی که عامل این بیماری ویروسی باشد، نقشی در درمان ندارند، زیرا آنتیبیوتیکها برای درمان عفونتهای باکتریایی کاربرد دارند؛ بنابراین پیشگیری بسیار مهم است. اگر هنوز بیمار نشدهاید، دستهای خود را مرتب بشویید، از تماس بدنی با افراد مبتلا به آنفلوآنزای معده بپرهیزید، چیزهایی که افراد مبتلا به این ویروس لمس کردهاند را ضدعفونی کنید و به اندازه کافی نیز مایعات بنوشید.
دکتر سید محمود اسحاق حسینی، فوق تخصص گوارش با تاکید بر اینکه بیماران گاستروآنتریت احتیاج به دارو ندارند، گفته است "برای این بیماران نباید آنتی بیوتیک تجویز شود؛ چرا که آنتی بیوتیک حتی میتواند برای این بیماران مضر باشد."
نحوه اثر این عوامل بیماری زا در بدن چگونه است؟
وقتی عامل بیماری زا وارد بدن می شود و یا جذب را مختل می کند یا سبب ترشح مایع بیش از حد به داخل لوله گوارش می شود و یا هر دو سیستم فعال می شود. افزایش تحرک روده ها هم می تواند در اسهال اطفال مؤثر باشد.
علائم گاسترو آنتریت ویروسی
علائم گاستروانتریت ویروسی شامل موارد زیر می باشند:
اسهالی آبکی که معمولا خونی نیست. اسهال خونی نشان دهنده شرایط عفونی شدیدتری می باشد.
کرامپ و دردهای شکمی
تهوع، استفراغ یا هر دوی آن ها
در بعضی موارد سردرد یا درد ماهیچه ای
تب با درجه پایین
بسته به علت، علائم گاستروانتریت ویروسی میتواند ظرف یک تا سه روز بعد از آلوده شدن بروز کند و میتواند علائم خفیف تا شدیدی را به دنبال داشته باشد. علائم گاستروانتریت ویروسی معمولا یک تا دو روز به طول میانجامد، اما در برخی موارد ممکن است تا ده روز نیز ادامه داشته باشد.
از آن جایی که علائم گاستروانتریت ویروسی مشابه اسهال ناشی از باکتری میباشد؛ به سادگی ممکن است با اسهال باکتریایی مانند Clostridium difficile یا سالمونلا وای کلای یا عفونتهای انگلی مانند جیاردیا اشتباه گرفته شود.
چرا شیوع "گاسترو آنتریت" در تابستان بیشتر است؟
علل اسهال و استفراغ به دو دسته عفونی و غیرعفونی تقسیم میشود؛ عوامل عفونی شایعتر است و اسهال حاد و ناگهانی در مدت کوتاهی ادامه دارد؛ و از میان عوامل عفونی، ویروسها در تمام فصول سبب اسهال میشوند که در تابستان بیشتر "آنتروویروسها" و در زمستان "رتو ویروسها" سبب اسهال میشوند.
عوامل باکتریایی و بعضی انگلها نیز باعث اسهال میشوند. از سوی دیگر بعضی میکروبها در فصل تابستان روی غذاها رشد میکنند و سمی به نام "توکسین" میسازند که سبب اسهال میشود.
برای پیشگیری چه باید کرد؟
دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه دراین رابطه نوشت است که پیشگیری همیشه مقدم بر درمان است. در فصل گرم سال در خصوص شیرخواران ما تأکید بر دادن شیر مادر به آنان داریم بویژه در ۶ ماهه اول نوزادان که حتی توصیه انحصاری بر دادن شیر مادر است. شیر مادر تا حد زیادی میتواند جلوی بیماریهای عفونی مانند اسهال و استفراغ را بگیرد و بعد از این ۶ ماه همراه شیر مادر، تا ۲ سال غذای کمکی را اضافه میکنیم.
نکته دیگر نحوه تهیه مواد غذایی بچه هاست. در فصل گرم سال، غذا باید تازه تهیه شود و غذای بچهها را بیرون از یخچال نگهداری نکنیم؛ و از مصرف غذاهای مشکوک که بیرون فروخته میشوند اجتناب کنیم. غذاهای آماده بخصوص سوسیس و ساندویچ نباید زیاد به بچهها داد. بستنی در این فصل زیاد مصرف میشود، به همین دلیل پاستوریزه بودن بستنی بسیار مهم است.
مسافرتها در فصل تابستان زیاد است و باید از مصرف یخهای آلوده بویژه یخهای کارخانهای که معلوم نیست چگونه این یخها را تهیه کرده اند خودداری کرد. از یخ به طور غیرمستقیم برای خنک کردن آب و نوشابه استفاده شود؛ یعنی بطری آب را لابه لای یخ بگذاریم، نه یخ را در لیوان آب بیندازیم. اگر در مواردی به آلودگی آب مشکوک شدیم، آب را ۱۰ تا ۱۵ دقیقه بجوشانیم.
میوههای این فصل قابلیت شستشوی بالایی ندارند و پوست آنها کنده نمیشود مثل توت، توت فرنگی و زردآلو و گیلاس به همین دلیل بعد از شستشو ممکن است به طور ثانویه دچار آلودگی شوند.
ما خوراندن این میوهها را به نوزادان زیر یک سال اصلاً توصیه نمیکنیم و خوردن آنها برای کودکان بزرگتر هم با احتیاط توصیه میشود. با وجود تمام این توصیهها باز هم اسهال و استفراغ جزو شایعترین بیماری هاست، ولی میزان مرگ و میر آن در دنیا کاهش یافته است. در گذشته نه چندان دور این بیماری یکی از شایعترین علل مرگ کودکان بوده که با توسعه بهداشت، مرگ و میر ناشی از آن امروزه بسیار کاهش یافته است. نکته دیگر که در فصل گرما قابل توجه است، اینکه گرمازدگی میتواند سبب بروز اسهال و استفراغ شود. ما توصیه میکنیم که کودکان زیر یک سال را در ساعتهای گرم در طول روز (۹ صبح تا ۶ بعد از ظهر) بیرون نیاورید و اگر مجبور بودید، برای آنان یک مکان با سایه مناسب آماده کنید و در آفتاب بچهها را نگهداری نکنید و مایعات سالم هم همراه داشته باشید.